Aktualności  »  Wiadomości prasowe

Latem zwiększa się liczba kontroli prowadzonych przez sanepid. Dlatego przedsiębiorcy powinni zwracać jeszcze większą uwagę na przestrzeganie zasad dotyczących higieny oraz bezpieczeństwa żywności i żywienia.

Do obrotu mogą być wprowadzane tylko środki spożywcze, które spełniają wymogi określone w ustawie z 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (t.j. Dz.U. nr 136 z 2010 r., poz. 914 z późn. zm.).

Aby uniknąć kar pieniężnych, kary ograniczenia wolności, a nawet pozbawienia wolności, sprzedawcy żywności nie powinni wprowadzać do obrotu powszechnie spożywanych środków spożywczych szkodliwych dla zdrowia i życia człowieka, zepsutych lub zafałszowanych, a także szkodliwych suplementów diety oraz nowej żywności. Karani są też przedsiębiorcy naruszający wymogi przy znakowaniu żywności genetycznie zmodyfikowanej, wprowadzający ją do obrotu bez zezwolenia, niewycofujący z niego produktów niespełniających wymogów oraz tacy, którzy w sposób właściwy jej nie monitorują.

Grzywny wymierzane są firmom, które m.in. handlują żywnością dla której upłynął już termin przydatności do spożycia lub data minimalnej trwałości, bez uprawnień wykonują czynności klasyfikatora grzybów lub grzyboznawcy, nie przestrzegają wymogów higienicznych, zatrudniają osoby, dla których zostały stwierdzone przeciwwskazania prac przy żywności, bądź napromieniowują żywność bez uzyskanej zgody.

Tylko zdrowi pracownicy

Osoba, która została zatrudniona przy żywności, powinna uzyskać orzeczenie lekarskie wydane do celów sanitarno-epidemiologicznych o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy, przy której istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby. Powinna też odbyć odpowiednie przeszkolenie, podobnie jak osoby odpowiedzialne za wdrożenie i stosowanie zasad systemu HACCP w zakładzie. Dokumentacja potwierdzająca udział w szkoleniach lub w udzielonym instruktażu oraz orzeczenie lekarskie wydane do celów sanitarno-epidemiologicznych o braku przeciwwskazań do wykonywanej pracy przedsiębiorca musi przechowywać w aktach osobowych pracownika, a także udostępniać je na żądanie urzędowej kontroli żywności. Kopia tego orzeczenia lekarskiego oraz dokumentacji powinna znajdować się w miejscu wykonywania pracy przez osobę, której one dotyczą.

Ustawowe wymagania

Przedsiębiorcy działający na rynku spożywczym w ramach tzw. dostaw bezpośrednich, prowadzący zakłady obrotu żywnością lub gastronomii muszą przestrzegać zasad dobrej praktyki higienicznej. W gastronomii trzeba jednak dodatkowo uwzględnić prawa osób niepełnosprawnych z psem asystującym, aby zapewnić im możliwość korzystania z restauracji, barów i kawiarni.

Dodatkowe wymogi higieniczne ciążą na zakładach żywienia zbiorowego typu zamkniętego, które prowadzą żywienie pacjentów w szpitalach, zakładach opiekuńczo-wychowawczych, żłobkach, przedszkolach, szkołach, internatach i zakładach pracy. Nie są jednak do nich zaliczone zakłady prowadzące żywienie w samolotach i w innych środkach transportu oraz w wojskowych polowych punktach żywieniowych.

Zakłady te mogą przechowywać próbki wszystkich potraw o krótkim okresie przydatności do spożycia, które zostały u nich wyprodukowane i przeznaczone do żywienia konsumentów. Muszą je udostępniać organom Państwowej Inspekcji Sanitarnej na ich żądanie.

Gdy wprowadzają do obrotu gotowe potrawy pochodzące z innych zakładów, to wówczas przechowują próbki otrzymane od producenta razem z dostawą każdej partii tej żywności. Obie firmy (czyli zakład żywienia zbiorowego oraz producent) mogą jednak zawrzeć umowę i ustalić w niej, że obowiązek pobierania i przechowywania próbek będzie ciążył na zakładzie, który je wyprodukował.

Niejedna inspekcja

Przedsiębiorcy prowadzący obrót żywnością są kontrolowani przez organy: Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Wojskowej Inspekcji Sanitarnej, Inspekcji Weterynaryjnej oraz Wojskowej Inspekcji Weterynaryjnej. Właściwość organów kontrolnych określana jest każdorazowo według siedziby zakładu lub miejsca prowadzenia działalności. Organy urzędowej kontroli żywności w związku z przeprowadzaną inspekcją mają o każdej porze prawo wstępu do pomieszczeń zakładu, badają procesy technologiczne i receptury w zakresie niezbędnym ze względu na cel kontroli przeglądają księgi i inne dokumenty kontrolowanej firmy oraz podejmują czynności niezbędne do wyjaśnienia sprawy, pobierają próbki środków spożywczych lub materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością po to, aby zostały wykonane badania laboratoryjne.

W związku z prowadzoną kontrolą w firmie inspektorów obowiązują jednak pewne zakazy. Nie mogą przekazywać innym organom informacji, dokumentów i innych danych stanowiących tajemnice przedsiębiorcy. Nie wolno ich też ujawniać, gdy nie jest to konieczne ze względu na ochronę życia i zdrowia człowieka. Zakazy takie nie dotyczą żądań sądu lub prokuratury wysuwanych w związku z toczącym się postępowaniem.

W pewnych przypadkach przedsiębiorcy muszą pokryć koszty związane z czynnościami wykonywanymi w ramach urzędowych kontroli żywności. Na przykład wówczas, gdy organ Państwowej Inspekcji Sanitarnej stwierdzi niezgodności z przepisami prawa żywnościowego, a szczególnie wówczas, gdy inspektorzy muszą pobrać próbki żywności, materiałów lub wyrobów przeznaczonych do kontaktów z żywnością. Próbki pobierane są do badań wykonywanych w laboratoriach w celu potwierdzenia niezgodności. Badania laboratoryjne wykonują na przykład akredytowane laboratoria Państwowej Inspekcji Sanitarnej i laboratoria Inspekcji Weterynaryjnej.

Przedsiębiorcy, którzy są producentami środków spożywczych bądź działając na rynku spożywczym, są odpowiedzialni za towar w obrocie, płacą też za przeprowadzenie ponownej kontroli, w celu sprawdzenia, czy niezgodności zostały usunięte oraz pokrywają koszty związane z przeprowadzeniem granicznych kontroli sanitarnych. Kontrolowany obciążany jest kosztami wtedy, gdy w trakcie kontroli inspektorzy stwierdzą, że niezgodności powstały, gdy zakwestionowany środek znajdował się już w obrocie i dlatego producent nie odpowiada za nie.

Na granicy

Żywność pochodzenia niezwierzęcego oraz materiały i wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością, które są przywożone z państw trzecich, podlegają kontroli granicznej. Prowadzą ją państwowi powiatowi inspektorzy sanitarni i państwowi graniczni inspektorzy sanitarni. Przedsiębiorca odpowiedzialny za przywóz i wywóz tych towarów powinien – w ciągu 48 godzin przed planowanym przywozem lub wywozem – powiadomić o tym inspekcję graniczną (a nie później niż na 24 godziny, gdy chodzi o środek spożywczy nietrwały biologicznie).

Produkty są objęte kontrolą również wtedy, gdy były wprawdzie wprowadzone na teren Unii Europejskiej przez przejścia graniczne leżące w innym państwie UE, ale nie zostały tam poddane kontroli sanitarnej, natomiast w Polsce są objęte procedurą celną, z którą wiąże się dopuszczenie do obrotu. Oprócz tego obejmują także wywożoną z UE żywność pochodzenia niezwierzęcego oraz materiały i wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością, gdy podmiot działający na rynku i odpowiedzialny za te towary wystąpi z wnioskiem o przeprowadzenie ich. Są one także prowadzone na podstawie powiadomienia celnego. Nie obejmują natomiast produktów przywożonych i wywożonych do celów reklamowych, wykonania badań i doświadczeń lub w ilościach wskazujących na ich niehandlowy charakter.

Niezbędne oznakowanie

Przedsiębiorcy zajmujący się obrotem żywnością powinni zwrócić uwagę na to, czy środki spożywcze są w sposób właściwy oznakowane napisami i oznaczeniami, np. znakami towarowymi, nazwami handlowymi, elementami graficznymi i symbolami. Nie mogą one wprowadzać konsumenta w błąd, np. co do ich właściwości, składu, ilości, trwałości i źródła, miejsca pochodzenia metod wytwarzania lub produkcji. Informacje te powinny zostać umieszczone na opakowaniu, etykiecie, obwolucie, ulotce, zawieszce lub dokumentach dołączonych do tego środka lub odnoszących się do niego.

Źródło: Dziennik Gazeta Prawna, 17 lipca 2012 r. nr 137